Okres międzyplonowy to czas pomiędzy zbiorem jednej uprawy a siewem innej na tym samym polu. Jego długość różni się w zależności od zasianych upraw. Na ogół zalecane jest przykrycie gleby. Często jest to roślina okrywowa, czyli międzyplon. Istnieją różne powody tego wyboru. Czasami podlegają one regulacjom prawnym, choć przynoszą również wiele korzyści agronomicznych dla kolejnych upraw. Dlatego dziś uważa się, że jest to niezbędny krok w płodozmianie. Przyjrzyjmy się bliżej okresowi między dwoma plonami głównymi w płodozmianie.
Jest to okres pomiędzy zbiorem upraw ozimych, zwykle przed wrześniem, a terminem siewu uprawy jarej, w następnym roku. Okres ten rozciąga się na kilka miesięcy. Obejmuje on jesień i zimę, które bardziej sprzyjają pewnym zjawiskom klimatycznym, zwiększającym ryzyko zanieczyszczenia wody azotanami. W tych okresach uprawy okrywowe mogą zostać zniszczone w sposób naturalny. W związku z tym, rozdrabnianie oraz zabiegi mechaniczne lub chemiczne nie zawsze są wymagane, mróz może być wystarczającym czynnikiem do zniszczenia niektórych upraw, takich jak na przykład facelia.
Uprawa kukurydzy przez kilka lat z rzędu oznacza długi okres międzyplonowy. Pola pozostają nieuprawiane od listopada do co najmniej marca następnego roku. W niektórych regionach zbiory mogą być bardzo późne pod koniec roku, a bez odpowiednich warunków siewu (wilgotność, nośność gleby itp.) niemożliwe jest wysianie międzyplonu, mimo że istnieje ryzyko wypłukania azotu. W takich przypadkach przepisy mogą zalecać przykrycie gleby mulczem. Mulcz powstaje w wyniku dokładnego rozdrobnienia łodyg kukurydzy, sorgo lub słonecznika zanim resztki zostaną zakopane w ciągu kilku dni po zbiorze.
W przypadku długich upraw międzyplonowych, takich jak pszenica-kukurydza, przykrycie gleby jest jak najbardziej wykonalne, dzięki wielu międzyplonom dostępnym po zbożach ozimych. Istnieją również alternatywne, rzadsze przykłady długich międzyplonów w naszych regionach:
Jest to okres pomiędzy zbiorem jednego ozimego plonu głównego, a wysiewem drugiego ozimego plonu głównego. Okres ten może trwać od kilku dni do kilku tygodni, w przeciwieństwie do długich międzyplonów, które trwają miesiącami. Rośliny okrywowe często nie mają czasu na prawidłowy rozwój, zwłaszcza jeśli muszą zostać zniszczone na 1 lub 2 miesiące przed siewem rośliny następczej, ze względu na pozostałości herbicydów lub biofumigację (np. rośliny krzyżowe). Okres jesienny, najbardziej sprzyjający ryzyku zanieczyszczenia przez wymywanie azotanów, nie jest zatem faktycznie uwzględniony w krótkiej uprawie międzyplonowej. Niemniej jednak, wysiew roślin okrywowych może przynieść korzyści kolejnym uprawom, a czasami może być wręcz regulowany przepisami. Większość krótkich międzyplonów jest wysiewana pomiędzy dwoma zbożami ozimymi.
Typowym przykładem jest tu pszenica po rzepaku. Rzepak jest zbierany między czerwcem a sierpniem, a pszenica jest wysiewana we wrześniu-październiku. W tym 3-miesięcznym okresie można wysiewać rośliny okrywowe. W płodozmianie obejmującym rzepak i pszenicę można łatwo pozwolić, aby nasiona rzepaku wykiełkowały po opadnięciu na ziemię, co pozwoli stworzyć uprawę okrywową.
W przypadku pszenicy po pszenicy, okres międzyplonowy również wynosi od 2 do 3 miesięcy. Wysiew roślin okrywowych w tym okresie może zwiększyć plony pszenicy. Badania wykazały, że przykrycie gleby roślinami bobowatymi może przynieść wzrost plonów nawet o 6% w porównaniu z 3% w przypadku roślin krzyżowych i prawie zerowym w przypadku traw. Ponadto, ochrona przed zgorzelą podstawy źdźbła jest bardzo słaba, jeśli rośliny krzyżowe są wysiewane pomiędzy dwiema uprawami pszenicy zagrożonymi tą chorobą.
Istnieje wiele powodów, dla których warto wysiewać rośliny okrywowe:
Zarządzanie pracą jest często trudne. Żniwa właśnie dobiegły końca, a już nadszedł czas na rozpoczęcie kolejnych prac. Następnym krokiem jest siew międzyplonu. W zależności od gatunku, rodzaju mieszanki, a przede wszystkim nasion, ich wielkości i wymagań, konieczne może być zastosowanie różnych metod siewu. Można stosować odmienne techniki, od siewu rzutowego podczas podorywki ścierniska, po bardziej precyzyjny siew za pomocą siewnika do uprawy minimalnej, a nawet zestawu uprawowo-siewnego. O ile latem warunki pogodowe są stosunkowo dobre, to jesienią przy późnym siewie jest inaczej. Krótko po wysianiu roślin okrywowych nadchodzi czas na wysiew kolejnej rośliny w płodozmianie. Należy wziąć pod uwagę czas i koszty związane z niszczeniem roślin okrywowych metodami mechanicznymi (rozdrabnianie, podorywka, orka itp.) lub chemicznymi. Niszczenie chemiczne nie zawsze jest dozwolone, dlatego przed rozpoczęciem prac należy zapoznać się z lokalnymi przepisami.
Wybór zależy od przepisów, czasu, dostępnych roślin, celu uprawy międzyplonu i rodziny botanicznej. Ogólnie rzecz biorąc, wcześniejszy siew roślin o dużym przyroście biomasy przynosi większe korzyści. Dotyczy to zwłaszcza międzyplonów wiążących azot, a także upraw, które po zniszczeniu uwalniają azot do gleby. Oprócz gatunków wiążących azot, ważnym czynnikiem jest również rodzina botaniczna, ponieważ jeśli gatunek pochodzi z innej rodziny botanicznej, przerywa cykl rozwoju szkodników i chorób plonu głównego. Istnieją zatem połączenia korzystne i niekorzystne, a przy wyborze roślin okrywowych ważne jest również uwzględnienie daty siewu. Część gatunków jest wrażliwa na niektóre warunki klimatyczne, jak na przykład proso włoskie czy czarnuszka, które nie mogą być wysiewane po późnych zbiorach.
Uprawa międzyplonowa musi być przeprowadzona jak najszybciej po zbiorach. W rzeczywistości wybór metody uprawy musi zostać wcześniej przemyślany. Od tego wyboru zależy, jakie gatunki zostaną włączone ...
Wszystko, co musisz wiedzieć o zielonej okrywie i praktykach uprawowych z wykorzystaniem roślin okrywowych, upraw wiążących azot i międzyplonów. ...
Rośliny okrywowe w uprawach międzyplonowych mogą spełniać różne cele. Może to być spełnienie wymogów prawnych, poprawa potencjału agronomicznego lub zwiększenie wartości produkcyjnej upraw międzyplono...
