Uprawy wiążące azot
Rośliny wiążące azot to rośliny okrywowe stosowane w celu ograniczenia strat azotanów, a tym samym azotu w glebie. W miarę wzrostu, pobierają one azot mineralny z gleby, co zapobiega jego wymywaniu, c...
Międzyplony: definicja i cele agronomiczne
Międzyplony to rośliny okrywowe uprawiane między plonami głównymi. Realizują one cele agronomiczne, ekonomiczne i wynikające z przepisów. Mogą być przeznaczone do zbioru lub nie. W tym drugim przypadku są niszczone, a czasem mieszane z glebą. Nazwa międzyplonu zależy od celu, jaki chce osiągnąć rolnik. Wyróżnia się cztery podstawowe typy międzyplonów.
Uprawy międzyplonowe są zbierane i wykorzystywane
Uprawy międzyplonowe to rośliny okrywowe, które są zazwyczaj wysiewane przez gospodarstwa hodowlane. Zebrana biomasa wykorzystywana jest jako pasza dla zwierząt. Wykorzystuje się ją do wypasu zwierząt, jako zielonkę lub kiszonkę. Rośliny można zbierać w całości lub tylko nasiona. Istnieje podgrupa upraw międzyplonowych przeznaczonych na cele energetyczne. W tym przypadku zebrana biomasa jest wykorzystywana do zasilania jednostki metanizacji w celu produkcji gazu (metanu), energii elektrycznej lub ciepła w procesie kogeneracji. To właśnie fermentacja roślin umożliwia produkcję gazu.
Do wytworzenia wystarczającej ilości biomasy potrzeba od trzech do czterech miesięcy przerwy między plonami głównymi.
Rośliny, które nie pozwalają na wysiew międzyplonu:
- kukurydza na ziarno lub kiszonkę, buraki, ziemniaki (ponieważ są zbierane po 30 lipca),
- rzepak, jęczmień (ponieważ są wysiewane przed 1 października).
Uprawy wiążące azot
Celem upraw międzyplonowych wiążących azot jest wychwytywanie azotu cząsteczkowego, który może zostać wymyty z gleby. Rośliny okrywowe w fazie wzrostu pochłaniają azot, chroniąc glebę przed jego wypłukiwaniem oraz ograniczając zanieczyszczenie wód powierzchniowych i gruntowych. Zazwyczaj są one niszczone i pozostawiane na polu, aby służyć innym celom agronomicznym (poprawa struktury gleby, zielony nawóz itp.).
Aby międzyplon wiążący azot skutecznie spełniał swoje zadanie, ważne jest, aby wybrać odpowiednie odmiany w siewie czystym lub mieszanym oraz zadbać o prawidłowy siew. Im więcej biomasy wytworzy uprawa, tym skuteczniej wiąże azot z atmosfery.
Obecnie najczęściej stosowanymi międzyplonami wiążącymi azot, w siewie czystym lub mieszanym, są: gorczyca, owies, samosiewny rzepak, mieszanki z roślinami bobowatymi, facelia, esparceta itp.
Nawozy zielone niszczone w celu dostarczenia azotu
Rośliny okrywowe wykorzystywane jako nawozy zielone mają na celu przywrócenie składników odżywczych do gleby przed kolejną uprawą. Nie są one przeznaczone do zbioru. Po zniszczeniu, a czasem zaoraniu resztek, materia organiczna ulega rozkładowi, a mineralizacja tych składników, zwłaszcza azotu, umożliwia ich przyswojenie przez następną uprawę. Uprawy okrywowe często obejmują rośliny bobowate.
Rośliny okrywowe na zielony nawóz można wysiewać jesienią, aby wprowadzić je do gleby następnej wiosny: wyka, koniczyna, żyto, gorczyca, facelia, bób, gryka, życica.
Wczesną wiosną, przed uprawami majowymi, można wysiewać następujące rośliny: wyka, groch, koniczyna, łubin, kozieradka, facelia, lucerna. Odpowiednie są również mieszanki, na przykład: wyka, groch i owies.
Od kwietnia do września, jeśli pola nie są obsiane, można stosować następujące gatunki: kozieradkę, gorczycę, rzepik, wykę, grykę, koniczynę, nostrzyk lub mieszanki, takie jak wyka, groch i owies.
W rolnictwie ekologicznym wieloletnie rośliny okrywowe, takie jak lucerna, życica trwała, esparceta, czy koniczyna czerwona lub biała, są stosowane przez 2 lub 3 lata z rzędu. Są one włączone do płodozmianu i zapewniają dodatkowe korzyści agronomiczne.
Niszczenie tych roślin musi nastąpić przed kwitnieniem i przed osiągnięciem zbyt zaawansowanego stadium dojrzałości i zdrewnienia, co mogłoby utrudnić ich rozkład i uwalnianie azotu.
Uprawy okrywowe chroniące glebę
Uprawy okrywowe są stosowane w celu ochrony gleby. Wysiewa się je, aby uniknąć pozostawiania nieosłoniętej gleby między dwiema uprawami lub gdy plon główny nie jest jeszcze rozwinięty. Wysiewa się je po zbiorze lub w istniejącą uprawę okrywową. Zostają one niszczone zanim zaczną konkurować z uprawami jednorocznymi. Celem jest zapobieganie erozji. Dlatego jest to jedna z kluczowych praktyk w rolnictwie konserwującym glebę. Uprawy okrywowe poprawiają jakość gleby i bioróżnorodność; dwa istotne czynniki w systemie rolniczym. Dzięki uprawom okrywowym woda deszczowa łatwiej przenika do gleby.
Rośliny są wybierane ze względu na ich systemy korzeniowe. Często stosuje się mieszankę roślin, aby uzyskać korzyści z kilku systemów korzeniowych, które rosną na różnych głębokościach. Wydzieliny korzeniowe umożliwiają namnażanie się organizmów glebowych. Korzenie mają również za zadanie penetrować bardziej zbite lub gęste warstwy, aby poprawić zdolność przenikania wody w głąb profilu. Dobrym przykładem są rośliny krzyżowe, takie jak rzodkiew.
Roślina okrywowa może mieć kilka celów
Rośliny okrywowe mogą spełniać różne cele. Często międzyplon pełni funkcję nawozu zielonego — wystarczy go zniszczyć i pozostawić na powierzchni pola. W fazie wzrostu międzyplon może także pełnić rolę uprawy wiążącej azot Jeśli jednak przeznaczony jest do zbioru, nie może pełnić funkcji nawozu zielonego. W każdym przypadku międzyplony są wykorzystywane jako uprawy okrywowe, ponieważ w naturalny sposób osłaniają glebę podczas wzrostu, co niesie ze sobą wszystkie związane z tym korzyści.