W tej kwestii chodzi przede wszystkim o wychwytywanie azotu i udostępnianie go uprawom. Rolnicy zazwyczaj uprawiają jedną z trzech rodzin przedstawionych w tym artykule, w siewie czystym lub w mieszankach. Można również wysiewać inne gatunki.
Międzyplony wiążące azot z rodziny traw
Trawy (lub wiechlinowate) pochodzą z tej samej rodziny co pszenica i jęczmień. Są to rośliny jednoliścienne z kwiatami zebranymi w kłoski. Można je rozpoznać przy użyciu klucza do identyfikacji, który charakteryzuje łodygę i kwiaty poprzez opisanie kłosów, kłosków, plew, ości itp. Na etapie wegetatywnym identyfikuje się liście i pochewki.
Zaletą traw jako międzyplonów wiążących azot jest ich wiązkowy system korzeniowy. Poprawiają strukturę w głąb gleby i zapobiegają erozji. Często jednak konieczne jest użycie herbicydu, aby je zniszczyć.
Wśród gatunków stosowanych jako rośliny międzyplonowe można wymienić: owies, życicę trwałą, żyto, sorgo pastewne, stokłosę, kostrzewę, tymotkę łąkową, proso i wiechlinę.
Rośliny krzyżowe jako uprawy międzyplonowe, o ile pozwala na to płodozmian
Rośliny krzyżowe lub kapustne należą do rodziny kapustowatych. Są to kwitnące rośliny dwuliścienne roczne, dwuletnie lub wieloletnie. Ich owoce nazywane są łuszczynami. Liście są pojedyncze i ułożone naprzemiennie na łodydze lub skupione w rozetę, bez przylistków. Kwiatostany tworzą wiechy lub baldachy. Są małe, barwne i zebrane w grona. Wiążą one więcej azotu z gleby niż pozostałe dwie główne rodziny i przeważnie bardzo dobrze pokrywają glebę. Należy jednak zachować ostrożność w przypadku płodozmianu z innymi roślinami krzyżowymi, ponieważ istnieje większe ryzyko wystąpienia chorób i/lub negatywnej allelopatii.
Międzyplony kapustne wiążące azot: lnianka, kapusta pastewna, rzepak, gorczyca, rzodkiewka, rzepa, rukiew wodna, rukola.
Rośliny bobowate mineralizujące azot, często w mieszance roślin okrywowych
Rośliny bobowate (motylkowate) mają dużą zdolność pochłaniania azotu, zarówno z gleby, jak i z atmosfery. Ponadto, po zniszczeniu (zielony nawóz) oddają azot organiczny z powrotem do gleby dla następnej uprawy, na drodze procesu mineralizacji. Aby jak najlepiej wykorzystać rośliny bobowate wiążące azot, uprawy muszą być dobrze rozwinięte, co oznacza wczesny siew. Rośliny bobowate są roślinami wolno rosnącymi, dlatego powinny być niszczone jak najpóźniej. Dlatego są one zalecane do długotrwałych upraw międzyplonowych.
Wśród międzyplonów bobowatych wiążących azot można wymienić bobik, kozieradkę, soczewicę, komonicę zwyczajną, łubin, lucernę, koniczynę chmielową, koniczynę różnoogonkową, groch, esparcetę, seradelę, soję, koniczynę, wykę itp.
Inne rodziny wykorzystywane jako międzyplony wiążące azot
Jako rośliny międzyplonowe wiążące azot powszechnie stosowane są również inne gatunki, nienależące do powyższych rodzin. Należą do nich ogórecznik, facelia, gryka, len, czarnuszka i słonecznik. Zaletą stosowania tych gatunków jest dywersyfikacja rodzin upraw, co pozwala na przykład skuteczniej zwalczać chwasty i choroby.
